Muzeum Lotnictwa Polskiego 16.03.2011r.
W dniu 16 marca 2011r. Koło Naukowe MERITUM udało się na rozmowę z dyrektorem Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, Krzysztofem Radwanem i jego współpracownikiem z Działu Inwentaryzacji Muzealiów, dr Krzysztofem Mroczkowskim. Spotkanie odbyło się w nowym gmachu Muzeum, otwartym we wrześniu 2010r.
Muzeum Lotnictwa Polskiego znajduje się na terenie jednego z najstarszych lotnisk wojskowych na świecie, Rakowice – Czyżyny. Pomysł otwarcia muzeum sięga 1964r. Aeroklub Krakowski zorganizował wtedy wielką Wystawę Lotniczą. W oparciu o zbiory gromadzone na jej potrzeby, powstał Ośrodek Ekspozycji Sprzętu Lotniczego, którego kontynuacją jest dzisiaj działająca instytucja. Uzupełnieniem oferty muzealnej jest corocznie organizowany Małopolski Piknik Lotniczy. Jest to jedyne takie muzeum w Polsce.
Na spotkaniu obaj Panowie opowiadali o tym jak właściwie wygląda zarządzanie tego typu instytucją. Często odwoływali się do zachodnich wzorców, porównując stan muzealnictwa w Polsce z zainteresowaniem podobną działalnością np. w Stanach Zjednoczonych. Podkreślali, że bezkrytyczne przenoszenie rozwiązań tam sprawdzonych w nasze realia jest niemożliwe.
Kolejną kwestią były podstawowe zadania, jakie w myśl ustawy o muzeach, mają realizować te organizacje. Najważniejsze według nich jest gromadzenie i zabezpieczanie eksponatów, na trzecim zaś miejscu dopiero powinno znajdować się ich upowszechnianie. Bezkrytyczne podążanie za modą na muzea interaktywne i zbytnią disneylandyzacją przestrzeni wystawienniczej, odbija się niekorzystnie na eksponatach, zwiększa za to liczbę odwiedzających i wpływy do kasy.
Jeśli już mowa o finansach, to MLP podlega Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa małopolskiego i to ono powinno zapewnić środki do utrzymania i rozwoju. W rzeczywistości przekazywane środki finansowe z trudem wystarczają na pokrycie wynagrodzeń dla pracowników. W takiej sytuacji niezbędne jest prowadzenie działalności dodatkowej, pozwalającej na pozyskanie brakujących środków w budżecie. Sposobem na to jest organizacja imprez integracyjnych firm biznesowych, konferencji związanych np. z prezydencją Polski w Unii Europejskiej, udostępniania lotniska należącego do muzeum.
Potrzeby finansowe muzeum są ogromne. Wiąże się to z kosztowną renowacją posiadanych zbiorów. Przy okazji rozmówcy podkreślali, że obowiązująca ustawa o zamówieniach publicznych w dużym stopniu utrudnia pozyskiwanie eksponatów, dlatego często stosowanym chwytem jest wymiana barterowa z muzeami z zagranicy.
Biurokratyzacja jest dużą bolączką wszystkich instytucji publicznych. W przypadku MLP dział księgowy rozrósł się z jednej do czterech osób zatrudnionych na stałe, a kolejne dwie osoby miałyby także pełne ręce roboty. Niestety ze względu na niewielki budżet ciężko o zwiększenie zatrudnienia.
Wizyta w Muzeum Lotnictwa Polskiego pozwoliła nam spojrzeć na zarządzanie instytucją kultury z nieco innej perspektywy. Nasi rozmówcy przyznali, że praca w muzeum pochłania bardzo wiele czasu i nie wiąże się z wysokim wynagrodzeniem. Z drugiej strony zachęcali do doświadczenia tego na własnej skórze i wzięcia udziału w wolontariacie np. przy Małopolskim Pikniku Lotniczym.
Tekst: Agnieszka Pudełko